Συχνές ερωτησεις
Ερώτηση 1 : Αγόρασα ένα αρχαίο αντικείμενο σε δημοπρασία στο εξωτερικό και θέλω να το εισάγω μόνιμα στην Ελλάδα. Τι ισχύει και τι να προσέξω?
Έχετε δικαίωμα να διατηρείστε το δικαίωμα κυριότητας στο αρχαίο αντικείμενο το οποίο αποκτήσατε στο εξωτερικό, εισάγοντας το, εφόσον:
α) δεν είχε εξαχθεί από την ελληνική επικράτεια κατά την πεντηκονταετία πριν την εισαγωγή και β) δεν είχε παράνομα αφαιρεθεί από μνημείο, αρχαιολογικό χώρο, εκκλησία, μουσείο, δημόσια συλλογή, συλλογή θρησκευτικών μνημείων, χώρο αποθήκευσης ευρημάτων ανασκαφών ή άλλο παρεμφερή χώρο που βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια, ή δεν προέρχεται από παράνομη ανασκαφή εντός αυτής, ανεξάρτητα από το χρόνο εξαγωγής τους. Εάν η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείο Πολιτισμού θεωρήσει ότι μια από τις παραπάνω προϋποθέσεις δεν τηρούνται τότε έχετε εσείς το βάρος της απόδειξης. Εάν δεν καταστεί δυνατή η απόδειξη της προέλευσής του αντικειμένου, μπορεί να σας χορηγηθεί απλά η κατοχής (όχι δικαίωμα κυριότητας).
Ερώτηση 2 : Άρχισα να κτίζω και στο οικόπεδό μου βρέθηκαν αρχαία. Το Υπουργείο διενεργεί σωστικές ανασκαφές. Δικαιούμαι αποζημίωση;
Σύμφωνα με το άρθρο 36 του αρχαιολογικού νόμου ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να επιτρέπει τη διενέργεια σωστικής ανασκαφής και δικαιούται αποζημίωση για την προσωρινή στέρηση της χρήσης του ακινήτου και για κάθε βλάβη που θα μπορούσε να προκύψει στο ακίνητό του.
Σύμφωνα με ΚΥΑ του έτους 2003 δεν θεμελιώνεται δικαίωμα για την καταβολή αποζημίωσης κατά τους 15 πρώτους μήνες ανασκαφής καθώς θεωρείται εύλογός χρόνος για την διεκπεραίωση προσωρινής ανασκαφής.
Γενικότερα ο νόμος προβλέπει δυνατότητα αποζημίωσης σε περίπτωση ουσιώδους προσωρινού περιορισμού ή ουσιώδους προσωρινής στέρησης της κατά προορισμό χρήσης του όλου ακινήτου. Όταν ο περιορισμός δεν είναι ουσιώδεις τότε το δημόσιο δεν υποχρεούται σε καταβολή αποζημίωσης. Το πότε ο περιορισμός χρήσης επιφέρει ουσιώδη περιορισμό ή ακόμα και στέρηση χρήσης πρέπει να εξεταστεί σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση χωριστά ενώ υπολογίζονται πολλοί παράγοντες, όπως εάν το ακίνητο είναι εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως και ποιος ο προορισμός χρήσης.
Ερώτηση 3 : Κληρονόμησα από την θεία μου δηλωμένες αρχαιότητες. Υπόκεινται σε φόρο κληρονομιάς;
Ναι, η κληρονομιά του δικαιώματος κατοχής αρχαίων μνημείων υπόκειται σε φόρο κληρονομιάς. Το ύψος αυτής καθορίζεται από την χρηματική αξία αυτών την οποία καθορίζει εκτιμητική επιτροπή.
Ερώτηση 4 : Ο πατέρας μου, συλλέκτης αρχαιοτήτων, πέθανε πριν από έναν χρόνo. Δικαιούμαι να ζητήσω ως κληρονόμος άδεια συλλογής;
Εάν αποβιώσει ο συλλέκτης, ο κληρονόμος του δικαιούται μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από την αποδοχή της κληρονομιάς ή την πάροδο της προθεσμίας αποποίησής της, να υποβάλει αίτηση αναγνώρισής του ως συλλέκτη.
Η αναγνώριση κατά κανόνα χωρεί, εκτός εάν ο αιτών δεν παρέχει εγγυήσεις για την προστασία και τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών φύλαξης και διατήρησης των αντικειμένων της συλλογής καθώς και για την τήρηση των λοιπών υποχρεώσεων του συλλέκτη.
Οποίου το επάγγελμα σχετίζεται ή σχετιζόταν με την προστασία μνημείων ή όποιος είναι αρχαιοπώλης ή έμπορος νεότερων μνημείων ή υπάλληλος ή συνεργάτης φυσικών ή νομικών προσώπων που ασκούν παρόμοια επιχείρηση δεν μπορεί να αναγνωρισθεί ως συλλέκτης αρχαίων.
Ερώτηση 5 : Ποιος άλλος έχει δικαίωμα να κάνει ανασκαφές στην Ελλάδα πέρα από το Υπουργείο Πολιτισμού;
Πέρα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία συστηματικές ανασκαφές μπορούν να διενεργήσουν και α) επιστημονικοί, ερευνητικοί ή εκπαιδευτικοί οργανισμοί της ημεδαπής με εξειδίκευση στον τομέα της αρχαιολογικής ή παλαιοντολογικής έρευνας, ή β) ξένες αρχαιολογικές αποστολές ή σχολές που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Για τη διενέργεια ανασκαφής απαιτείται απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του ΚΑΣ.
Ερώτηση 6 : Η υπόθεση μου θα εισαχθεί για γνωμάτευση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Χρειάζομαι δικηγόρο;
Όχι, ο νόμος δεν προβλέπει την υποχρέωση παράστασης δικηγόρου σε υπόθεση του ΚΑΣ. Σε περίπτωση όμως που δεν είστε απόλυτα σίγουρος/η για την έκβαση στης υπόθεσής σας προτείνεται η έγκαιρη ανάθεση της υπόθεσης σε δικηγόρο, διότι εάν η γνώμη του Συμβουλίου αποβεί αρνητική για εσάς η διαδικασία για επαναφορά της υπόθεσης στο ΚΑΣ είναι χρονοβόρα και η υποστήριξη της υπόθεσής σας πιο δύσκολη.