Το Δίκαιο Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Καθώς η πολιτιστική κληρονομιά αποκτά διαρκώς αυξανόμενή σημασία για την πολιτική, το δίκαιο, και την οικονομία, εξελίσσεται ραγδαία και η ανάγκη βελτίωσης του νομικού πλαισίου για την προστασία αυτής.

Η διεθνής κοινότητα πυκνώνει διαρκώς το φάσμα των κανονιστικών ρυθμίσεων σχετικά με τη συντήρηση, ανάδειξη και διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ έχει επιτελέσει μια θεαματική στροφή με την διεύρυνση της επίσημης δράσης της στον τομέα του πολιτισμού, αναγνωρίζοντας ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει χωρίς το κατάλληλο πνευματικό υπόστρωμα. Αντίστοιχες είναι οι νομικές εξελίξεις στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι εθνικές νομοθεσίες από την άλλη ανανεώνονται διαρκώς, αντιμετωπίζοντας όλο και πιο σύνθετα προβλήματα προστασίας.

Το άμεσο αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι η ανάδυση του Δικαίου Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως ενός ταχύτατα μεταβαλλόμενου και πολυεπίπεδου ρυθμιστικού πλαισίου.

Το έμμεσο αποτέλεσμα είναι ότι πλέον καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η παρακολούθηση των διαφόρων εξελίξεων από το ενδιαφερόμενο κοινό, τόσο το εξειδικευμένο όσο και το απλό.

Αρχαιολογία  και Δίκαιο

Κλάδο του ευρύτατου τομέα του Δικαίου Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί και το Δίκαιο Αρχαιοτήτων, το οποίο αφορά όλα τα ζητήματα αλληλεπίδρασης μεταξύ Δικαίου και Αρχαιολογίας.

Βασικό μέλημα του Δικαίου Αρχαιοτήτων αποτελεί η επίλυση των νομικών ζητημάτων που προκύπτουν σε σχέση με την εύρεση, συντήρηση, διασφάλιση, διακίνηση και ανάδειξη των αρχαιολογικών αγαθών.

Τέτοια ζητήματα αφορούν μεταξύ άλλων:

• το πλαίσιο προστασίας αρχαιολογικών χώρων και ευρημάτων,
• τον έλεγχο των διαδικασιών εισαγωγής και εξαγωγής αρχαιοτήτων,
• τις δυνατότητες αναζήτησης, ανάκτησης και απόδοσης αρχαιολογικών αγαθών,
• τις μεθόδους αντιμετώπισης διαφόρων φαινομένων αρχαιοκαπηλίας,
• τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις έρευνας, ανασκαφής και δημοσίευσης ανασκαμμένου υλικού,
• τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μουσείων,
• τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών / συλλεκτών,
• τη σχέση με περιουσιακά και λοιπά δικαιώματα,
• την προστασία από περιβαλλοντικούς και άλλους κινδύνους,
• την αλληλεπίδραση με την προστασία της φύσης, του αιγιαλού και των παράκτιων περιοχών,
• τη σχέση με την ανάπτυξη, τη χωροταξία, την πολεοδομία, τα δημόσια έργα και τον τουρισμό,
• τις σχετικές φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις.